Artykuły psychologiczne, online, o związkach, relacjach, uczuciach.

Forym z artykułami psychologicznymi dotyczącymi zdrowia, związków, relacji.

  • Nie jesteś zalogowany.
  • Polecamy: Gry

#1 2010-02-23 00:39:54

elizea

Nowy użytkownik

Zarejestrowany: 2010-02-22
Posty: 8
Punktów :   

W świetle psychologii lęku

Lęk jest różnie ujmowany przez wielu autorów. Najogólniej można powiedzieć, że jest on reakcją emocjonalną na sytuację zagrażającą i zgodnie z poglądów wielu autorów można stwierdzić, iż nie ma lęku bez uczucia zagrożenia. Codzienne życie stwarza mnóstwo nieuniknionych sytuacji, w których człowiek czuje się zagrożony, doznaje lęku obezwładniającego jego ciało i umysł. A zatem można powiedzieć, że lęk towarzyszy nam przez całe życie i wpływa na nie z różnorakim nasileniem i czasem trwania. Doznają go zarówno ludzie zdrowi jak i cierpiący na różne zaburzenia (w tym zaburzenia lękowe). Ocenia się, że około 5 - 10% (a nawet 15%) cierpi na zaburzenia lękowe.

Większość psychologów jest skłonna traktować lęk jako, ogólnie rzecz biorąc, reakcję emocjonalną, zespół takich reakcji, czy też stan emocjonalny. Należy do nich między innymi A. S. Reber, który twierdzi iż lęk to „niejasny, nieprzyjemny stan emocjonalny, charakteryzujący się przeżywaniem obaw, strachu, stresu i przykrości”. M. A. Shaw również opisuje go jako „emocjonalny niepokój, mający swe źródło w przewidywaniu niebezpieczeństw”. Natomiast C. Izard uważa, że lęk jest „ zmienną kombinacją kilku podstawowych (fundamentalnych) emocji, a mianowicie: strachu, przykrości, złości, wstydu i podniecenia”. Emocje te według niego łączą się w tzw. systemy, które wchodzą w skład osobowości i odgrywają pośredniczącą rolę pomiędzy sytuacją a zachowaniem.

Autorytetem w tej materii jest Ch. Spielberger. Jego teoria charakteryzuje się tym, iż dokonał on rozróżnienia pomiędzy dwoma pojęciami: lękiem-stanem i lękiem-cechą. Przy czym lęk-stan to złożona reakcja emocjonalna, na którą składa się subiektywne, niespecyficzne uczucie napięcia i zagrożenia oraz pobudzenie autonomicznego układu nerwowego. Stan ten może pojawiać się i znikać, trwać dłużej lub krócej. Trzeba zaznaczyć, że jest on w głównej mierze funkcją lęku-cechy, będącego indywidualną, bardziej trwałą predyspozycją do reagowania lękiem i spostrzegania sytuacji jako zagrażającej.

R. Lazarus i J. Averill określają lęk podobnie jak inne emocje. Dla nich jest on „zespołem, organizacją reakcji, obejmującym zmiany fizjologiczne, reakcje ekspresyjne oraz subiektywne odczucia zagrożenia, niepokoju i napięcia, sygnalizowane poprzez wypowiedzi słowne.” Inne podejście reprezentuje S. Epstein uważając lęk za czynnik wywołujący silne pobudzenie, które to jest przyczyną dyskomfortu psychicznego, wobec którego organizm stosuje określone środki obronne, co wiąże się z wystąpieniem zaburzeń zachowania. Niektórzy autorzy uznają lęk za podstawowy objaw nerwicy, przy czym A. Kępiński zaznacza, że samo przeżycie lęku jest tylko jednym z wielu równorzędnych elementów złożonej reakcji jednostki. A. Kozłowska dodaje, że może on być nie tylko objawem, ale i źródłem nerwicy. Opisuje go jako „bardzo silny stan napięcia charakteryzujący się poczuciem zagrożenia, a jednocześnie bezradności, niepokoju i bezsilności.

Lęk jest często porównywany do strachu, gdyż pod wieloma względami jest do niego podobny. W literaturze psychologicznej na ogół dokonuje się rozróżnienia tych dwóch stanów, przy czym kryteria tego rozróżnienia są różne. W praktyce jednak nie zawsze da się przeprowadzić ścisłą granicę między lękiem i strachem.

W większości przypadkach uznaje się, że lęk jest stanem pozbawionym obiektu, natomiast strach jest zawsze strachem przed czymś, kimś lub jakimś zdarzeniem. Według Freuda strach powstaje w sytuacji pojawienia się realnego, określonego czynnika zagrażającego (można powiedzieć, że zagrożenie jest obiektywne), lęk natomiast jest bezprzedmiotowy, nie wiąże się z realnym i konkretnym zagrożeniem (zagrożenie subiektywne). Stanowisko R. Lazarusa jest bardzo podobne. Uważa, że lęk jest reakcją na poczucie zagrożenia, kiedy nie znane jest źródło tego zagrożenia, w odróżnieniu od strachu, kiedy to przyczyna zagrożenia jest znana. W przypadku strachu niebezpieczeństwo jest widoczne, obiektywne, dostrzegane przez wiele osób i zrozumiałe dla nich. A w przypadku lęku jest ono ukryte i subiektywne, znajduje się niejako wewnątrz osoby przestraszonej.

A zatem, posłużę się słowami A. Kępińskiego, strach to „lęk przedmiotowy” i „w przeciwieństwie do lęku bezpodmiotowego (wewnętrznego) musi być poprzedzony percepcją przedmiotu zagrożenia.” Niebezpieczeństwo może być rzeczywiste, ale także urojone, wytworzone w wyobraźni człowieka. Między strachem wobec sytuacji naocznych a strachem wyobrażeniowym nie ma ostrych granic. Z reguły w obliczu zagrożenia naocznego puszcza się w ruch wyobraźnię, która wyolbrzymia rozmiary grozy. Z drugiej strony, również wszelkiego rodzaju obawy wobec gróźb pomyślanych miewają jakiś punkt zaczepienia w sytuacji bieżącej. Na przykład można bać się kary, jaka będzie zapewne nałożona, jeżeli zrobi się coś zabronionego, zanim jeszcze się to uczyni.

Wyróżnić także można kryterium rozwojowe, które wprowadził R. May, uznając lęk za „pierwotny rozwojowo, niespecyficzny, bezprzedmiotowy i pojawiający się jako reakcja na zagrożenie wzorów bezpieczeństwa, a więc podstawowych wartości osobowości”.

Według ujęcia klinicznego „przyczynę strachu można zawsze odnaleźć w świecie zewnętrznym, w jakimś jego obiekcie, natomiast przyczynę lęku – wewnątrz człowieka, w osobowości obciążonej konfliktami”.

Przy lęku niebezpieczeństwo jest produkowane lub wyolbrzymiane przez czynniki psychiczne, jak określa to K. Horney czy T. M. Bochwic. Tak samo uważa K. Dąbrowski, który lęk nazywa „przykrym stanem, nie dającym się wytłumaczyć warunkami zewnętrznymi, ale mającym swe źródło w specyficznych właściwościach psychicznych jednostki, w jej zaburzeniach chorobowych, jej konfliktach wewnętrznych”.

Rozpatrując temat rozróżniania lęku od strachu, najogólniej można stwierdzić, że strach jest reakcją na zagrożenie zewnętrzne, przy czym przedmiot lub też sytuacja zagrażająca są zazwyczaj uświadamiane, a lęk wywołany jest przez zagrożenie wewnętrzne i jego przyczyna jest zazwyczaj nie uświadamiana. Ponadto osoba przeżywająca strach obawia się tego, co stanowi realne zagrożenie, a przeżycie pojawia się w momencie tego bezpośredniego zagrożenia. Natomiast lęk powstaje w sytuacji całkowicie bezpiecznej lub w obliczu czegoś, o czym skądinąd wiadomo, że nie jest zagrażające, wskutek wyobrażenia zagrażających sytuacji lub obiektów.

Podsumowując wyżej przedstawione treści, dotyczące lęku i jego natury, spróbuję uściślić pojęcie lęku w sposób, który będzie pomocny przy późniejszych rozważaniach związanych z tym zagadnieniem. A zatem lęk będę traktować jako emocję, jeżeli przyjąć że jest ona wewnętrznym pobudzeniem, specyficznym stanem psychicznym, wywołanym określonym czynnikiem, którym może być sytuacja, przedmiot bądź zdarzenie i któremu towarzyszą zmiany somatyczne, ekspresje mimiczne oraz zachowania. W przypadku lęku jest to emocja negatywna, o przykrym dla jednostki zabarwieniu, wywołana czynnikiem postrzeganym subiektywnie jako zagrażający. Lęk jest strachem przed antycypowanymi niebezpieczeństwami.
Skoro wiadomo czym jest lęk, nasuwa się pytanie, jak on powstaje i co wpływa na jego powstanie?

Offline

 

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
https://kamienie-dekoracyjne.pl/ Tanie szambo betonowe Ruda Śląska